Hidrosefali nedir? Teşhisi ve tedavisi nasıl yapılır?

Hidrosefali, beyin omurilik sıvısının (BOS) birikmesinden kaynaklanan beyin boşluklarının (ventriküller) anormal büyümesidir. Genellikle vücut, BOS’un sabit bir dolaşımını ve emilimini korur. Tedavi edilmeyen hidrosefali, beyin hasarına veya ölüme neden olabilir. Tedavisi yoktur, ancak hidrosefali ameliyatla tedavi edilebilir.

BOS, beyin tarafından yapılan ve emilen berrak bir sıvıdır. BOS, serebroventriküler (beyin boşluğu) sistemi ve daha sonra beyni ve omuriliği çevreleyen subaraknoid boşluk boyunca dolaşır. Beyni ve omuriliği korumaya ve beslemeye hizmet eder.

Hidrosefali belirtileri nelerdir?

Hidrosefali bazen hiçbir belirti göstermez (asemptomatiktir). Belirtiler ortaya çıktığında şunları içerebilir:

• Yürüme zorluğu
• inkontinans
• Bellek sorunları
• Baş ağrısı
• Mide bulantısı ve kusma
• Bilinç kaybı
• Görüş problemleri
• Duyma hassasiyetleri
• Nöbetler
• Büyük kafatası

Beyin omurilik sıvısının hareketi

Beyinde ventrikül adı verilen boşluklar bulunur. Beyin omurilik sıvısı ventriküllerde yapılır, daha sonra beyindeki kanallardan aşağı akar, sonra kafatasının tabanına yakın bir yere akar ve beyin ve omuriliğin yüzeyine akar. Kafatasının üst kısmının hemen altında emilir.

Bu yolculuğun herhangi bir bölümünde BOS’un hareketi engellenirse, sıvı tıkanıklığın arkasında birikecektir. Ventriküller sıvı ile genişler ve kafatasının içinde basınç yükselir (kafa içi basıncı).

Hidrosefali nedenleri nelerdir?

Hidrosefali, BOS salgılanması, BOS akışı veya BOS emilimi ile ilgili sorunlardan kaynaklanabilir.

Farklı hidrosefali kategorileri şunları içerir:

• Konjenital hidrosefali – doğumdan itibaren mevcuttur ve spina bifida ve Dandy-Walker sendromu gibi diğer doğum kusurlarıyla ilişkilidir.
• Edinilmiş hidrosefali – beyindeki BOS’un hareketini veya emilimini engelleyen tümörler, enfeksiyon veya kanama tarafından tetiklenebilir.
• Normal basınçlı hidrosefali – yaşlı insanlar daha sık etkilenir. Genel olarak, bilinmeyen nedenlerle, beynin yüzeyindeki BOS çıkışı azalır.

Hidrosefali teşhisi

Hidrosefali teşhis etmek için kullanılan çeşitli testler şunları içerir:

• Fiziksel Muayene
• Göz testi
• CT tarama
• MRI taraması.

Hidrosefali tedavisi

Tedavi altta yatan nedene bağlıdır, ancak şunları içerebilir:

• İlaç – örneğin, enfeksiyon durumunda antibiyotik verilir. Enfeksiyonu temizlemek hidrosefaliyi çözmezse ameliyat gerekir.
• Cerrahi – tıkanıklığın nedeni cerrahi olarak çıkarılır. Geçici hidrosefali vakalarında, altta yatan nedenin (kanama gibi) çözülmesi için zaman varken sıvının boşalmasına izin vermek için küçük bir kateter yerleştirilebilir. Diğer durumlarda (doğuştan hidrosefali gibi), fazla BOS’un dışarı akmasını sağlamak için kalıcı bir tüp (şant) yerleştirilir.
• Bekle ve gör yaklaşımı – hidrosefali tesadüfen bulunursa (örneğin, başka nedenlerle BT veya MRI incelemesi sırasında) ve herhangi bir belirtiye neden olmuyorsa, bir doktor tarafından dikkatli bir şekilde gözden geçirilmesi ve izlenmesi dışında özel bir tedaviye gerek olmayabilir.

Hidrosefali ameliyatı

Hidrosefali için iki ana ameliyat türü şunları içerir:

• Ventriküloperitoneal şant – bu operasyon, nedenden bağımsız olarak hidrosefaliyi rahatlatabilir. Beyin cerrahı, beyne erişmek için kafatasında bir delik açar. Beynin lateral (yan) ventriküllerinden birine küçük bir tüp yerleştirilir ve derinin altından karına doğru tünellenir. Periton (karın) boşluğuna erişmek için karında başka bir kesi yapılır. Tüp, fazla BOS’un boşalacağı ve vücuda geri emileceği periton boşluğuna yerleştirilir. Tek yönlü bir valf, BOS’un drenajını kontrol eder. Şantlar geçici veya kalıcı olabilir.
• Hidrosefalinin nedenini ele alan cerrahi – örneğin, hidrosefali, ventriküller arasındaki bağlantının daralmasına (darlık) bağlı olarak akış tıkanıklığına neden olabilir. Bu tip hidrosefali, beyin cerrahının beyne erişmek için kafatasında bir delik açtığı endoskopik üçüncü ventrikülostomi ile tedavi edilebilir. Endoskop adı verilen esnek bir alete bağlı küçük bir kamera, beynin lateral ventriküllerine yerleştirilir. Hidrosefaliye neden olan akış bozukluğunu düzeltmek için bir tünel oluşturulur.

Engelliyim.net bilgi paylaşım…